Eski zamanlarda hiperaktivite (hareketli) çocuklara yaramaz, dikkat eksikliği olan çocuklara da söz dinlemeyen, işe yaramaz denilirdi. İlerleyen zamanlarda okuma oranının artması ile birlikte Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite hakkında bilinçlenme arttı. Bilinçli ebeveynlerde bu konuda daha fazla bilgiye ulaşmak istemekte. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir? Tedavisi Var mı?
“Bir çocukla ilgilenirken bana iki duygu ilham veriyor: Olduğu şey için sevgi ve olabileceği şey için saygı.” Louis Pasteur
Çocuklarda Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) okul öncesi ve sonrasında tanısı konulabilen bir psikiyatri hastalıktır. Başlıca belirtileri dikkatini kontrol edememe ve sürdürmekte güçlük çekme, odaklanamama, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik diyebiliriz. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite, okul çağındaki erkek çocuklarda görülme oranı kız çocuklarında görülme oranından daha fazladır. Hiperaktivite olan çocuklarda dikkat eksikliğini tespit etmek kolay iken bu durum sadece dikkat eksikliği olanlar için geçerli değil. Fark edilip tedavi edilmediği takdirde hem çocukluk döneminde hem de yetişkinlikte bir çok ciddi problemlere sebep olabilir. Sosyal çevreye uyum sağlamakta, toplum kurallarına uymakta, iş disiplinine adapte olmakta ve hayatında önemli kararlar almakta zorlanabilir. Bunların yaşanması kişiyi asosyal olmasına ve hatta depresyona itebilir.
Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından tanı koymak için belirlenen ölçütlere göre belirtiler genelde şöyledir;
Dikkat eksikliği,
- Dikkatini belirli bir iş ve göreve vermekte zorlanır.
- Dikkati dış uyanlardan tarafında kolayca dağılır.
- Dikkat gerektiren ev ödevi gibi işleri yapmaktan kaçınır ve/veya yapmaz.
- Verilen görevleri yapmakta ve sürdürmekte zorlanır.
- Anlatılanları dinliyormuş gibi yapsa da dinlemekte zorlanır.
- Genellikle unutkanlardır ve bu yüzden eşyaları kaybederler.
- Detaylara dikkat etmedikleri için sık hata yaparlar.
Hiperaktivite,
- Sürekli hareket halindedirler. Oturdukları yerde bile hareketsiz durmakta zorlanırlar.
- Sorulan soruları bitmesini beklemeden cevap verirler.
- Sıra bekleme gibi durumlarda sabredemezler.
- Uzun süre bir yerde hareketsiz ve sessiz duramazlar.
- Çok konuşur ve karşısındakinin konuşmasını sıklıkla böler.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Nasıl Konulur?
Hastalığın tanısı okul öncesi gelişimsel pediatri uzmanının takibi sonrasında okul döneminde çocuk psikolog/psikiyatri uzmanı tarafından yapılabilir. Aile ile yapılan görüşmeler dışında gerekli görüldüğü takdirde öğretmenleri tarafından yapılan değerlendirmeler tanının konulmasında büyük yardımcı olmaktadır.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi Nedir?
Çocuk psikiyatrisi tarafından yapılan tüm değerlendirmeler sonucunda konulan tanının tedavisi yine uzman çocuk psikiyatrisi tarafından verilebilir. Bu tedaviler arasında ilaç ile tedavi olduğu gibi psikoterapide uygulanabiliyor. Bazen ailelerin bu süreçte alternatif olarak neurofeedback gibi uygulamaları denemek istemektedirler. Yine bu yöntemler mutlaka uzman psikiyatri tarafından değerlendirilmesi gerekir.
[su_box title=”Artikülasyon Nedir?” box_color=”#b90b92″ radius=”6″]Çocuklar, bebeklikten itibaren çevresiyle iletişim halindedir. Bazen ağlayarak bazen de anlamsız sesler çıkararak çevresindekilere dertlerini anlatmaya çalışırlar. Çocuklarda zaman zaman konuşma bozuklukları olabilir. Artikülasyon Nedir?[/su_box]
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuğa Nasıl Davranılmalı?
- DEHB ’in bir hastalık olduğu hakkında gerekli bilgiler edinilmeli ve öğrenilmelidir.
- Yaşına ve kişisel özelliklerine göre kurallar belirleyin ve bunları liste halinde çocuğunuz görebileceği bir yere asın.
- Dikkatini toplayabilmek için mutlaka göz teması kurun. Böylelikle önemsendiğini hissetmek dikkatini çekecektir.
- Bu süreçte olumsuz davranışlarına odaklanacağınız için çocuğun dikkatini çekecektir. Bu yüzden olumlu davranışlarını pekiştirmek için ufak bir başarıda olsa tebrik edin ve onu destekleyin.
- Çocuğunuzu keşfedin. İletişime geçmek için hangi yolu kullandığını tespit edin ve o şekilde onunla iletişiminizi güçlendirin.
- Onunla vakit geçirin. Keyif aldığı anlarda ve alanlarda yoğunlaşmasını sağlayın.
- Enerjisini harcayabileceği ve bu sayede kuralları öğrenip disipline olabileceği bir spor dalı ile ilgilenmesine destek verin.
- Çocuğunuzla olumsuz cümleler kurmayın. “Okuldan eve kitabını getirmeyi unutma” yerine “Kitabını eve getirmen senin için iyi olur” gibi cümleler kullanabiliriz.
- Ona olan güveninizi belli edin. Bu süreçte çevresindeki akranları tarafından anlaşılamadığı için dışlanabilir ve bu onun öz güvenini zedeleyebilir.
- Asla diğer çocuklarla kıyas yapmayın. Unutmayın ki, sizin çocuğunuz özel bir çocuk.
[su_box title=”Editörün Seçimi” box_color=”#b90b92″ radius=”6″]Hayatımızın büyük bir bölümünde kendimizle mücadele halindeyiz. Fakat çoğu zaman kaybediyoruz. Olumlamalar ve olumlama cümleleri burada devreye giriyor. Olumlama nedir ve nasıl yapılır?[/su_box]
[su_box title=”Önemli” box_color=”#b90b19″ radius=”6″]Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.[/su_box]
Kaynak: https://www.psychiatry.org/patients-families/adhd/what-is-adhd
